به‌طور کلّی خلاصه‌‌نویسی و یادداشت‌‌برداری به چهار دلیل پیشنهاد می‌شود: اوّل این که هنگام مطالعه و دقیق‌خوانی از اصول مهم به شمار می‌آید و در عمیق‌ترکردن یادگیری مؤثر است. دوم حجم و زمان مرور کم‌تر شده و امکان مرورهایچندین باره را به شکلی سریع فراهم می‌‌کند و سوم اگر به شیوه‌ای صحیح انجامگیرد، به هنگام مرور بهتر و مؤثر از خود مطلب مفید واقع می‌‌شود و چهارماین امکان را فراهم می‌کند که تمام مطالب و مباحث مرتبط با یک موضوع را کهدر کتاب درسی، جزوه، کتاب کمک آموزشی و هر منبع دیگری پراکنده باشد را دریک جا جمع‌‌آوری کرده و از پراکنده‌خوانی جلوگیری نمود.

ابزار کار    

خلاصه‌نویسی علاوه بر ابزارهای رایجی که هنگام مطالعه دارید، تنها یک ابزار مجزا لازم دارد و آن هم دفترچه‌ی یادداشت می‌باشد    .ازخلاصه‌‌نویسی در برگه‌های پراکنده و بدون صحافی خودداری نمایید؛ چرا که باگذر زمان حجم یادداشت‌ها افزایش خواهد یافت و ترتیب آن‌ها به‌هم خواهد خوردکه یافتن و مرتّب نمودن آن‌ها، زمان و انرژی زیادی می‌طلبد و کاری خسته کنندهاست.می‌توانید از یک سر رسید قدیمی یا دفترچه‌ی یادداشت با اندازه‌ی مناسب برای این منظور استفاده کنید.

روش‌های مختلف

آن‌چه که ما با عنوان کلّی خلاصه‌‌نویسی از آن یاد می‌کنیم، شامل فنون مختلف یادداشت‌‌برداری، حاشیه‌نویسی، خط‌کشی زیر جملات،دسته‌بندی و علامت‌گذاری می‌شود که در ادامه به توضیح در مورد آن‌ها کدامخواهیم پرداخت.

به‌طور کلّی خلاصه‌‌نویسی و یادداشت‌‌برداری به چهار دلیل پیشنهادمی‌شود: اوّل این‌که هنگام مطالعه و دقیق‌خوانی از اصول مهم به‌شمار می‌آید ودر عمیق‌تر کردن یادگیری مؤثر است. دوم حجم و زمان مرور کم‌تر شده و امکانمرورهای چندین باره را به شکلی سریع فراهم می‌‌کند و سوم اگر به شیوه‌ایصحیح انجام گیرد، به هنگام مرور بهتر و مؤثّر از خود مطلب مفید واقع می‌‌شود وچهارم این امکان را فراهم می‌کند که تمام مطالب و مباحث مرتبط با یک موضوع که در کتاب درسی، جزوه، کتاب کمک آموزشی و هر منبع دیگری پراکنده باشدرا در یک جا جمع‌‌آوری کرده و از پراکنده‌خوانی جلوگیری شود.

علامت‌گذاری و خط کشی زیر جملات

بهترین فن مطالعه،درگیر شدن با مطلب یا به اصلاح مطالعه‌ی فعّال می‌باشد. علامت‌گذاری سریع‌ترینروش برای مطالعه‌ی فعّال بوده و البته نکات مهم را نیز مشخّص می‌کند. زمانی کهمطلبی را مطالعه می‌کنید، جایی که برایتان سؤال باقی می‌‌ماند و مطلب راکامل متوجّه نمی‌‌شوید، از علامت سؤال (؟) استفاده نمائید و کنار آن مطلبعلامت بزنید. هرجا احساس نمودید منطقه‌ی سؤال‌خیز بوده و به نکته‌ی خطرناکیاشاره شده است، علامت خطر (!) و جایی که به یک کلمه یا عبارت کلیدی برخوردید،دور آن خط بکشید، پاراگراف‌های مهم را با علامت ضربدر (*) مشخّص کنید. به‌طور کلّی هنگام مطالعه استفاده از علامت‌گذاری سرآغاز خوبی برای مطالعه‌یدقیق و فعّال می‌باشد. فراموش نکنید که این کار را با مداد انجام دهید چراکه ممکن است با پیشروی در مطالعه‌تان متوجّه شوید علامت قبلی اشتباه بوده ونیاز به تغییر داشته باشد. دقّت داشته باشید که شلوغ کاری نکنید و در استفادهاز علامت‌‌ها و انتخاب جملاتی که خط‌کشی می‌‌شوند، زیاده‌‌روی نکنید؛ چرا کهدر مطالعه‌های آتی حوصله‌‌تان سر می‌رود.

حاشیه‌نویسی  

هر مطلبی که نوشته می‌‌شود، با هدف انتقال یک سری مطالبجدید و مهم به مخاطب می‌‌باشد و برای این‌که این انتقال به نحوی مطلوب وماندگار صورت پذیرد، شرح و بسط و مثال و داستان‌هایی به آن مطلب جدید واصلی اضافه می‌شود. به عنوان مثال ساختار یک پاراگراف برای توضیح یک جمله‌یکلیدی است که به‌طور معمول اوّلین یا آخرین جمله‌ی آن پاراگراف را تشکیلمی‌دهد. دومین قدم در راه خلاصه‌‌نویسی این است که کلیدی‌ترین جمله‌ی هرپاراگراف را استخراج کرده به زبان خودتان در حاشیه‌ی کتاب یا جزوه یادداشتکنید. در پایان هر پاراگراف از خودتان بپرسید این پاراگراف قصد داشت چهمطلبی را به من بیاموزد و آن را در یک جمله و با زبان خودتان، نه کتابیبیان کرده و یادداشت نمایید. به علاوه می‌توانید سؤال، انتقاد و یا هر مطلبدیگری را که مربوط به همان موضوع باشد و در جای دیگری خوانده‌اید راحاشیه‌نویسی کنید. این فرآیند به تمرکز فکر، دقّت، حفظ و یادگیری بهتر کمکمی‌کند.

منبع: kanoon.ir