سرطان پستان تراژدی زنان ایرانی

در سال 2002 حدود یک میلیون و صد و پنجاه هزار مورد جدید سرطان پستان در جهان گزارش شده است و5/1میلیون مورد جدید سرطان پستان در سال 2010 پیش بینی شده است. پری[1] بیان می کند که تقریباً از هر هشت زن یک نفر مبتلا به سرطان پستان می باشد در طول 4 دهه اخیر افزایش میزان بروز سرطان پستان ، آن را در زمره ی بیشترین بدخیمی در میان زنان ایرانی قرار داده است. از ژانویه 1998 تا دسامبر 2005 میزان بروز سرطان پستان در زنان ایرانی ، 22 در هر 100000زن بود که محدوده سنی 85-15سال را در بر می گرفت و بیشترین شیوع در محدوده سنی 49-40 سال قرار داشت. از این تعداد 18 درصد موارد ،stage1 ،57 درصد موارد ، stage 2و 25 درصد موارد ، stage 3 را تشکیل می دادند. طبق آمار ، سرطان پستان شایع ترین سرطان در میان زنان ایرانی در بین 28 استان کشور، سرطان پستان در آذربایجان شرقی با شیوع 5/29 درصد در مقایسه با سایر سرطان های شایع ، در رتبه هفتم و نسبت به استان های شمال غرب کشور رتبه ی نخست را به خود اختصاص داده است

ابتلا به سرطان پستان در زنان به دلیل تحت تاثیر قرار دادن ابعاد مختلف کیفیت زندگی از جمله سلامت جسمی ، روحی و رفاه اجتماعی اهمیت خاص می یابد کیفیت زندگی ، احساس خوب بودن و رضایت و عدم رضایت نسبت به جنبه های مهمی از زندگی افراد می باشد و یک ساختار چند بعدی است که به عنوان ابزاری جهت بررسی و اندازه گیری شرایط سلامتی در حیطه های مختلف زندگی از جمله سلامت روحی و جسمی بکار می رود

بررسی کیفیت زندگی در مطالعات سلامتی از این لحاظ حایز اهمیت است که به ما در تعیین وضعیت زندگی و خطر بیماری ها برکیفیت زندگی کمک می کند و می تواند نکات مبهم فراوانی را روشن سازد. از دهه 1970 توجه به مفهوم کیفیت زندگی بیش از پیش گردیده است از دلایل افزایش توجه به مفهوم کیفیت زندگی در عصر جدید ، تاکید بیشتر بر کیفیت زندگی در برابر کمیت زندگی و افزایش سرسام آور هزینه های مراقبت بهداشتی بیان شده استبا توجه به اینکه بررسی کیفیت زندگی برای عملکرد بالینی مفید می باشد ، لازم است که متخصصین در این زمینه اطلاعاتی داشته باشند . افرادی که از بیماری ها رنج می برند علاوه بر ناتوانی های جسمانی، دچار عوارض روانی این شرایط محدود کننده نیز می گردند. لذا تنها اندازه گیری سلامت جسمانی این بیماران کافی نیست، بلکه کیفیت زندگی مفهومی فراتر از سلامت جسمانی است و لازم است به عنوان یکی از پیامدهای مهم به صورت مستقل سنجیده شود کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان با عوامل زیادی از جمله نوع درمان ارتباط دارد و بنا به برنامه های کنترل سرطان سازمان جهانی بهداشت(who )، بررسی وسعت مشکلات سرطان پستان یکی از گام های اولیه است

کادر درمانی باید از اثرات بیماری ها بر زندگی افراد آگاهی داشته باشند.کیفیت زندگی بیماران به عنوان نشانه کیفیت مراقبت های بهداشتی و به عنوان بخشی از برنامه های کنترل بیماری محسوب می­گردد. با بررسی کیفیت زندگی بیماران و شناسائی اثرات بیماری بر ابعاد مختلف زندگی آنان می توان روش های درمانی مناسب را به کار برد و نتایج درمانی را در مدت زمان کوتاهی ارزشیابی کرد و با احاطه ی کافی بر وضعیت زندگی بیماران سرطانی در بهبود آن کوشید( باقری وهمکاران ،1383). همچنین از نتایج حاصل از اندازه گیری کیفیت زندگی بیماران می توان برای بررسی ناتوانی گروه ها و جمعیت های متفاوت بهبود یافته از سرطان، بررسی کیفیت مراقبت های ارائه شده، مقایسه مزایا و معایب درمان ها، غربالگری افراد در معرض خطر مشکلات روحی ، روانی ، اجتماعی و پیگیری بهبود یافتگان و بازماندگان سرطان استفاده کرد. شناخت کیفیت زندگی و عوامل مرتبط با آن به پرستاران کمک می کند تا فعالیت های خود را در جهت ارتقای سطح سلامت و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان سازماندهی نمایند. پرستاران با شناسایی ابعاد مختلف زندگی افراد مبتلا، نه تنها در جهت تعدیل این مشکلات می کوشند، بلکه با ارایه مشکلات به سازمان های ذی ربط اجتماعی و خانواده بیماران، می توانند همکاری لازم را در جهت بهبود کیفیت زندگی جلب نمایند در نهایت اینکه ارزیابی کیفیت زندگی اطلاعات با ارزشی را دراختیار پرستاران قرار می دهد و موجب غنای مداخلات بهداشتی درمانی و بهبود کیفیت خدمات پرستاری خواهد شد

یکی از نقش های اساسی پرستاران فراهم نمودن حمایت استبرخورداری از حمایت انسان را در مقابله با اندوه توانمند می سازد . مطالعات مختلف نشان داده اند که حمایت می تواند فرد را از مرگ زودرس حفاظت کرده و به بهبودی بیماران کمک نماید حمایت یکی از مراقبت های مهم در زنان مبتلا به سرطان پستان می باشد. در واقع حمایت میزان بقا زنان مبتلا به سرطان را تحت تاثیر قرار می دهد و شامل حمایت اجتماعی، عاطفی اطلاعاتی و ابزاری یا فیزیکی(مراقبت مستقیم و غیر مستقیم ) می باشد. عواملی نظیر ارتقا اطلاعات ، آگاهی و افزایش حمایت باعث بهبود وضعیت جسمانی ، کاهش اضطراب ، بهبود سازگاری و رفتار های تطابقی بیماران می شود که خود می تواند سبب ارتقا کیفیت زندگی گردد. پرستاران با دارا بودن اطلاعات در سطح بالا در ارتباط با سرطان پستان و همچنین برخورداری از امتیاز توانایی برقراری ارتباط نزدیک با این قبیل بیماران افراد مناسبی جهت ارایه حمایت ها می باشند . پرستاران نقش اصلی خود را به عنوان حمایت کننده در فراهم نمودن اطلاعات و اطمینان بخشی به ادامه مراقبت ها و ایجاد راحتی برای زنان دا ر ند

پرستاران معمولاً به عنوان یکی از منابع اصلی حمایت ها برای بیماران و خانواده ها در طول بیماری و استرس هستند و مشخص شده است که فراهم نمودن اطلاعات برای زنان مبتلا به سرطان پستان از مهمترین نقش های پرستار است و یکی از راه های اصلی حمایت است. در حالی که در مورد حمایت های عاطفی و اجتماعی، اغلب پرستاران بیان کرده اند که وقت و مهارت کافی ندارند مطالعات نشان داده اند که پزشکان علاقه کمتری به درگیر شدن در برنامه های حمایتی نشان داده و پرستاران بالاترین میزان مشارکت را در مقایسه با سایر حرفه ها داشته اند. ولی این برنامه ها به صورت رسمی و قابل ارزیابی انجام نمی گیرد.

بیماران به تیم درمان به چشم منابع بالقوه حمایتی می نگرند در این مورد پزشکان اغلب به وضعیت جسمی بیمار توجه دارند. اما وضیت روحی نیز به همان میزان با اهمیت است و مراقبت های حمایتی پرستاران می تواند مزایای مختلفی برای بیماران داشته باشد. متاسفانه تحقیقات کمی در باره ی مراقبت های حمایتی پرستاران و تاثیرات آن صورت گرفته است

شناخت مددجویانی که خدمات پرستاری را دریافت می کنند و نیز آگاهی یافتن از نیاز های آنان از اهمیت زیادی برخوردار است و چون در نظام خدمات بهداشتی درمانی ، بیماران به عنوان مشتریان اصلی این نظام مطرح می شوند، توجه به دیدگاه بیماران در رابطه با حمایت های ارایه شده، عامل مهمی در زمینه برنامه­ریزی در جهت ارتقا کیفیت محسوب می شود. به عنوان یک قانون کلی نمی­توان از افراد غیر متخصص خواست تا در مورد یک حرفه تخصصی اظهار نظر نمایند، ولی از آنجایی که پرستاری یک حرفه انسان گرایانه است، توجه به نقطه نظرات افرادی که این خدمات را دریافت می کنند، حایز اهمیت می باشد .

نوشته : مدینه جاسمی کارشناس پرستاری و دانشجوی کارشناسی ارشد پرستاری مرکز آموزشی درمانی امام خمینی ( ره)ارومیه

ویراستار علمی : دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) اورمیه