کانون آموزش زیست شناسی گرگان

ویتامین ب2(ریبوفلاوین)

ویتامین ب2 یا لاکتو فلاوین در کبد، بیضه و کلیه پستانداران، تخم مرغ، و شیر وجود دارد. نام دیگرویتامینB  2*ریبوفلاوین است . دلیل انتخاب این نام، رنگ زرد این ویتامین است که ناشی از وجود حلقه فلاوینی موجود در ساختمان آن می‌باشد . از ویتامینهایی است که در بسیاری از مواد غذایی موجود است اما عوارض کمبود آن گریبانگیر افراد زیادی است، در حالیکه خود آنها، نمی‌دانند این عارضه می‌تواند ناشی از کمبود مواد غذایی باشد .

اولین بار این ویتامین زمانی کشف شد که در حین بررسی برروی ویتامینB  1، دانشمندان متوجه شدند جزء دیگری موجود است که در مقابل حرارت مقاوم تر ازB  1 است و زمانی که آنرا از شیر استخراج کردند این رنگدانه‌های زرد رنگ راB  2 نامیدند . درواقع یکی از دلایلی که روش مناسب شیررا نگهداری در پاکتهای چند لایه می‌دانند این است که، از تخریبB  2 در برابر نور جلوگیری می‌کند زیرا این ویتامین در مجاورت اشعه ماوراء بنفش تخریب می‌شود .

B  2 همراه غذا وارد بدن می‌شود و به کمک ناقل هایی که در دیواره روده وجود دارد به خون منتقل می‌گردد . ویتامینB 2 جزء ویتامینهای محلول در آب است از اینرو در بدن ذخیره نمی‌شود پس میزان مورد نیاز آن باید روزانه مصرف گردد تا مبتلا به کمبود آن نشویم .

·عملکرد ویتامین B2در بدن چیست ؟

ویتامینB2 زمانی فعال می‌شود که مولکول فسفر دریافت کند واین قابلیت را پیدا نماید که در فعالیت‌های مهم سوخت ساز بدن عمل کند .B2 در فعال شدن ویتامینB3 و B6 نیز دخالت دارد . از اینرو پیشنهاد می کنیم نام آنرا " ویتامین نخود هر آش " بگذاریم چون در بسیاری از اعمال حیاتی بدن و فعالیت دیگر ویتامینها تأثیر دارد . در بدن ما تبدیلB2 به فرم فعال آن تحت تأثر آنزیمهای مربوط به غده تیروئید می‌باشد . از اینروافرادی که مبتلا به گواتر هستند و تیروئید کم کار یا پرکار دارند باید مراقب میزان دریافت این ویتامین باشندو از منابع حاوی این ویتامین بیشتر تغذیه کنند چون با کاهش فعالیت غده تیروئید کارایی این ویتامین نیز کاهش می‌یابد :

·میزان مورد نیاز این ویتامین3/1میکروگرم در روز است .

·حتما افراد بسیاری را دیده اید که دچارزخم در گوشه دهانباشند، یازبانشان متورموسرخ شده باشد و یالبهایشان ترک خورده باشد . اینها همه از علائم کمبود ویتامینB2 است .

·درمراحل اولیه در صورتیکه فرد 1 تا 2 ماه از این ویتامین کمتر از میزان نیازش مصرف کند علائم اولیه در چشمهای او ظاهر می‌شود؛ یعنی اثرات او به صورت حساسیت به نور، اشکریزی چشمها و سوزش و خارش چشمها، بروز می‌کند . با پیشرفت کمبود این ویتامین در گوشه دهان زخم ایجاد می‌شود و فرد نمی‌تواند دهانش را به راحتی باز کند، زبان فرد ارغوانی رنگ، متورم و دردناک می‌شود البته همه این علائم با هم بروز نمی‌کند گاهی فقط یک یا چند علامت در فرد دیده می‌شود . از علائم دیگر جوشهای ریزی است که در منطقه کنار بینی و گوشه دهان به وجود می‌آید . همچنین در منطقه سفید چشم رگهای خونی دیده می‌شود .کمبود شدید این ویتامین برای یک فرد باردار، عواقب وخیم تری به دنبال دارد از آن جمله ایجاد عارضه لب شکری در جنین است .

منابع غنی این ویتامین کدام اند ؟

·این ویتامین به میزان زیاد درشیر و محصولات لبنی موجود است .

·جگربهترین منبع ویتامینB2 است .

·مخمر آب جو نیز از منابع غنیB2 است

·این ویتامین درگوشت وتخم مرغ هم وجود دارد .

·درسبوس گندم و در بسیاری ازسبزیجات از جمله اسفناج موجود است .

تیامین یا ویتامین ب1 اولین ویتامینی که از ویتامین‌های گروه ب کشف شده‌است. این ویتامین تأثیرات بسیار مهمی در سوختن قندها در بدن و عملکرد اعصاب دارد. تیامین از راه روده جذب خون می‌شود. تغییراتی بر روی آن صورت می‌گیرد و آماده استفاده بافت‌ها می‌گردد. یکی از موادی که در جذب آن اختلال ایجاد می‌کند، الکل است که مصرف زیاد آن موجب کمبود ویتامین تیامین می‌شود. این ویتامین در بدن ذخیره نمی‌شود.

عملکرد آن در اندام‌ها، فعال کردن آنزیم‌های لازم برای سوختن قند در بدن است. این ویتامین نقش اساسی در ادامه عملکرد چرخه کربن دارد. نقش مهم دیگر آن در اعصاب است. ما برای انجام هر حرکت و یا درک حواس از محیط نیاز داریم پیام‌های عصبی از مغز به اعصاب بدن و بالعکس منتقل شوند، تیامین در انتقال پیامهای عصبی نقش مهمی دارد.

ساختمان شیمیایی

ویتامین ب1 یا تیامین دارای دو حلقه هتروسیلیک می‌باشد که یکی از آنها گوگرددار به نام تیازول و دیگری حلقه دو ازت‌دار پیریمیدین است. حلقه پیریمیدین به صورت 2و5-دی‌متیل4-آمینوپیریمیدین و حلقه تیازول به صورت 4متیل5هیدروکسی‌اتیل‌تیازول می‌باشد. این دو حلقه توسط ازت حلقه تیازول و ریشه متیل‌کربن5پیریمیدین به یکدیگر متصل می‌شوند. تیامین یکی از ویتامین‌های محلول در آب است.

عوامل شیمیایی موثر

وجود ریشه‌های متیل حلقه پیریمیدین و تیازول و ریشه هیدروکسی‌اتیل حلقه تیازول برای فعالیت ویتامین ضروری است. هیدروژن متصل به کربن 2 حلقه تیازول نقش اساسی را در خواص کوآنزیمی این ویتامین به عهده دارد. تیازمین یک الکل ازت‌دار است و به کمک عامل الکلی خود می‌تواند با اسیدها استریفیه و استر پیروفسفریک آن به نام تیامین پیروفسفات، شکل فعال این ویتامین در بدن می‌باشد.

کمبود تیامین

کمبود تیامین در انسان سبب بروز بیماری بری‌بری می‌گردد که معمولاً با عوارض قلبی-عروقی و عوارض عصبی و خیزوادم همراه است. عوارض قلبی-عروقی شامل تپش قلب، تنگی نفس و هیپرتروفی قلب می‌باشد که تدریجاً منجر به احتقان قلب، کبد، ریه و پیدایش خیز می‌گردد. عوارض عصبی نیز منجر به پلی‌نوریت اعصاب محیطی می‌گردد که ممکن است با یک خونریزی مغزی همراه باشد.

ضعف عضلانی و بی‌اشتهایی، کم شدن حرکات معده، حالت تهوع، تب و لاغری توام با اختلالات رویشی و عوارض پوستی از علایم دیگر این بیماری است. فقدان تیامین با افزایش ترکیبات سه‌کربنه همراه بوده و میزان اسید لاکتیک در سلول‌های عصبی و اسید پیروویک در سلول‌های عضلانی و خون ازدیاد حاصل می‌کند.

فعالیت کوآنزیمی

تیامین به صورت استر دی‌فسفریک یعنی تیامین پیروفسفات، کوآنزیم آنزیمی به نام دکربوکسیلاز است که باعث دکربوکسیله شدن اسیدهای آلفاستونیک می‌گردد. دکربوکسیله شدن اسید پیروویک به دو صورت ممکن انجام می‌شود.

کربوکسیلاسیون ساده

در این عمل اسید پیروویک با از دست دادن یک مولکول گاز کربنیک به استالدئید تبدیل می‌شود و در مراحل بعدی آلدئید احیا شده و تولید الکل می‌نماید. این نوع دکربوسیلاسیون غیر هوازی است و توسط باکتری‌ها و مخمر آبجو انجام می‌شود.

دکربوسیلاسیون اکسیداتیو

این نوع دکربوکسیلاسیون با اکسیداسیون توام است. یعنی اسیدپیروویک، یک‌دوم مولکول اکسیژن گرفته و ایجاد اسید استیک و گاز کربنیک می‌نماید.

نیاز بدن

حبوبات، کبد و کلیه‌ها، غنی از تیامین هستند ولی در مرحله پخت طولانی غذاها، ویتامین غیر فعال می‌شود. احتیاج به تیامین در مراحل ضعف عمومی، نقاهت، کار عضلانی زیاد و شیردهی بیشتر است. اگر جیره غذایی از لیپیدها و پروتئین‌ها غنی باشد، نیاز به تیامین کاهش می‌یابد. انسان متوسط برای هر هزار کالری انرژی غذایی مورد نیاز، روزانه به 0?5 میلی گرم تیامین احتیاج دارد.

مصرف بیش‌از اندازه? این ویتامین (100 برابر نیاز بدن به صورت تزریقی) باعث مسمومیت شده و علائمی چون سردرد، تشنج، آریتمی قلبی، و واکنش‌های آلرژیک را ایجاد می‌کند.

منبع: ویکی پدیا

پیریدوکسین (ویتامین ب6)

اطلاعات کلی

ویتامین B  6، اصطلاحی است که برای سه ترکیب مشابه پیریدوکسین، پیریدوکسال و پیریدوکسامین و مشتقات فسفوریله آنها به کار می‌رود.

ویتامین B  6 محلول در آب بوده و به حرارت و اسید مقاوم می‌باشد، البته اکسیداسیون، قلیا و نور ماورای بنفش به ویتامین B  6 آسیب می‌رساند. تقریباً 50 درصد ویتامین در روند پختن و فرآوری از بین می‌رود.

عملکرد

کوآنزیم پیریدوکسال 5 - فسفات در واکنش‌های بیوشیمیایی گسترده‌ای دخیل می‌باشد، از جمله متابولیسم گلیکوژن و اسیدهای آمینه، سنتز اسیدهای نوکلئیک و سنتز و متابولیسم هموگلوبین. همچنین این ماده در سنتز، اسفنگومیلین و اسفنگولیپیدهای دیگر و نوروترانسمیترها نقش دارد.

- پیریدوکسال 5 - فسفات در متابولیسم اسید گاما-آمینوبوتیریک دخالت دارد.

- ویتامین B  6 در شکل پیریدوکسال 5 - فسفات به عنوان کوآنزیم بیشتر از صد آنزیم، نقش ایفا می‌کند.

علائم و نشانه‌های کمبود

-علایم و نشانه‌های کمبود ویتامین B  6 شامل آنمی هیپوکرومیک و میکروستیک، تشنج، درماتیت سبورئیک، گیجی و افسردگی می‌باشند

- کمبود ویتامین B  6 در کودکان و شیرخواران، موجب اختلالات الکتروانسفالوگرافی و تشنجی می‌گردد.

- کمبود ویتامین B  6 در بزرگسالان موجب چیلوز، گلوسیت، استوماتیت، آنمی، تحریک پذیری، گیجی و افسردگی می‌گردد.

- کمبود ثانویه ویتامین B  6، ممکن است در اثر سوء جذب، اورمی، سرطان، نارسایی قلبی و سیروز ایجاد گردد.

- خانم‌های باردار، الکلی‌ها و افراد مسن در خطر کمبود ثانویه ویتامین B  6 می‌باشند.

منابع غذائی

منابع غذایی حاوی ویتامین B  6 شامل گوشت، ماکیان، ماهی، تخم مرغ، سیب زمینی سفید و سبزیجات نشاسته‌ای می‌باشد. موز، لوبیای سفید، گردو، غلات و سویا غنی شده از منابع دیگر B  6 می‌باشد.

افراد با نیازهای خاص

- شیرخوارانی که شیر مادر می‌خورند و در هنگام تولد، غلظت پلاسمای B  6 آنها پایین است، ممکن است در خطر کمبود ویتامین B6باشند.

- الکلی‌ها، به علت اختلال در تبدیل پیریدوکسین و پیریدوکسامین به پیریدوکسال فسفات، ممکن است در خطر کمبود ویتامین B6 باشند.

- افرادی که با داروهای مهار کننده? فعالیت ویتامین‌ها از جمله ایزونیازید، پنی سیلامین، کورتیکواستروئیدها و یا ضد تشنج‌ها تحت درمان هستند، ممکن است در خطر کمبود ویتامین B6 باشند.

تداخل داروئی

- واکنش نوریت محیطی در مصرف کنندگان ایزونیازید که همزمان از B6 استفاده نمی‌کنند، شایع می‌باشد.

- مصرف زیاد پیریدوکسین هیدروکلراید، اثرات سودمند لودوپا را کمرنگ می‌کند.

- مصرف روزانه دویست میلی گرم B6 به روی مدت یکماه غلظت سرمی داروهای ضد تشنج را کاهش می‌شود.

 منبع: ویکی پدیا