الف) دیافراگم ساده، صفحهای فلزی یا کائوچوئی واجد چند سوراخ با قطرهای متفاوت است که با افزایش میزان درشتنمایی ابژکتیو، سوراخ وسیعتر دیافراگم در مسیر نور قرار میگیرد، تا نور مورد نیاز تأمین گردد.
نکته:با قرار دادن فیلترهای رنگی و یا مشبک، درمقابل هر یک از سوراخهای دیافراگمساده میتوان نور را تک رنگ و یا همگن سازی کرد تا چشم هنگام مطالعه زیاد خسته نشود.
ب) دیافراگم آیریس، از تعدادی صفحات نازک انعطافپذیر و قابل لغزش بر روی هم ساختهشدهاست دراین نوع دیافراگم، یک سوراخ در وسط ایجاد میشود که برخلاف دیافراگم ساده، قابلیت تنظیم قطر دارد(شبیه مردمک چشم انسان یا دوربینعکاسی). از انطباق قطعات بر رویهم، سوراخ مرکزی دیافراگم گشادتر میشود ولی با دور شدن قطعات از روی هم، سوراخ مرکزی تنگ تر می شود.
ج) دیافراگم حلقوی دارای حلقههایی با سوراخهای به قطرهای متفاوت میباشد که وسط سوراخها، تیره بوده و مانع نفوذ نور میشود ولی در اطراف نقطهی وسط یک هالهای شفاف جهت عبور نور تعبیه سده است. بنابراین این نوع دیافراگم از ورود پتوهای مرکزی جلوگیری می کند ولی به پرتوهای محیطی اجازهی عبور میدهد از این نوع دیافراگم در میکوسکوپ اختلاف فازاستفاده می شود. هر چه درشتنمایی میکروسکوپ بیشتر میشود، دیافراگم با حلقهی وسیعتر در مسیر نور قرار می گیرد.
د) دیافراگم هلالی(زمینهتاریک)این نوع دیافراگم از عبور پرتوهای نوری مرکزی جلوگیری میکند و فقط پرتوهای نوری کناری از دو منطقه تقریباً هلالی شکل عبور کرده و به کندانسور میرسد.
عدسی های شیئی(ive ): هر ابژکتیو از تعداد عدسی تشکیل شده است که از 4 الی 16 عدد متفاوتند.
ابژکتیو مهمترین بخش میکروسکوپ می باشد که نقش کلی آن ایجاد تشکیل اولین تصویراز نمونه است.ویژگی این تصویربزرگتر، معکوس و حقیقی است.جالب اینکه این تصویر برای عدسی چشمی به عنوان یک جسم محسوب میشود.
اولین عدسی موجود در لوله ابژکتیو را که به جسم نزدیکتر است عدسیجبههای یا شیئی می نامند این عدسی نیمه کروی است و دومین عدسی را عدسی هلالی مینامند.
جنس عدسی های ابژکتیو ازخاک هایی با جنس متفاوت که نرمی، زبری، درشتی و ریزی متفاوتی دارند.ساخته می شود.این خاکها عبارتند از :
کرون(Crown ): قدرت تفرق کمی دارد و در ساختن عدسی های محدب الطرفین از آن استفاده می شود.
فلینت(Flint )ک قدرت تفرق زیادی دارد ودر ساختن عدسی های مقعرالطرفین از آن استفاده میشود. ادامه دارد