کانون آموزش زیست شناسی گرگان

مقایسه سرعت تنفس

قبل و بعد از انجام فعالیت های ورزشی

1-    فعلیت های بدنی(مثل ورزش و راه رفتن یا انجام حرکات سریع) چه اثری بر سرعت تنفس دارد؟

پاسخ:  موجب افزایش سرعت تنفس می شود.

2-    آیا فقط سرعت تنفس، افزایش می یابد؟

پاسخ: خیر. علاوه بر افزایش سرعت تنفس، عمق تنفس نیز افزایش می یابد. به همین دلیل بهتر است از کلمه میزان تنفس استفاده کنیم، چرا که میزان تنفس سرعت و عمق تنفس را بیان می کند. البته تنفس عمیق بیشتر در ورزشکاران حرفه ای انجام می شود و در افراد عادی، انجام حرکات ورزشی بیشتر سرعت تنفس را زیاد می کند.

3-    این تغییرات در تنفس، چه فایده ای برای بدن دارد؟

پاسخ: با این تغییرات، مقدار اکسیژنی که به ماهیچه ها می رسد، افزایش می یابد و در نتیجه تنفس سلولی بیشتر شده و انرژی بیشتری آزاد می شود.

4-    آیا می توانید یک نتیجه ی مهم دیگرِ افزایش سرعت تنفس را نیز بگویید؟

پاسخ: با انجام فعالیت های ورزشی، در ماهیچه ها در اثر انجام تنفس سلولی، مقدار بیشتری دی اکسید کربن تولید می شود که باید به سرعت از سلول ها و از بدن دفع شود. افزایش میزان تنفس به دفع دی اکسید کربن کمک       می کند.

نمودار مقایسه ای ظرفیت شش ها در حالت قدم زدن عادی و حالت دویدن

زمان(ثانیه)

20

5

10

15

0

1000

2000

3000

زمان(ثانیه)

5

10

15

0

1000

2000

3000

20

 

همانطور که در نمودار ها می بینیم، در حالت استراحت و یا قدم زدن عادی نسبت به حالت دویدن، حجم بسیار کمتری از شش ها از هوا پر می شود.

فتوسنتز، تنفس و چرخه ATP,ADP

اهداف:

هدف این فعالیت انست که دانش اموزان، سه فرایند اساسی در زیست شناسی یعنی فتوسنتز، تنفس و برهم کنش ملکولی بین ADP وATP و نیز فرایندی که موجب  جدا شدن فسفات و آزاد شدن انرژی می شود را فرا گیرند.

دانش آموزان خواهند توانست ساز وکار کلروپلاست و تنفس هوازی در میتوکندری و نیز برهم کنش شیمیاییATPو ADP را مانند یک بازی جذاب، یاد بگیرند.

مواد لازم:

1-    مقداری لوبیای قرمز، چیتی،چشم بلبلی و سفید

2-    دانه های برنج

3-    چند قطعه کاغذ طراحی(خط کشی شده)

4-    مقداری خاک تمیز کوزه گری

5-    ماژیک هایی با نوک نازک

6-    ماژیک هایی با نوک ضخیم

7-    (ابر)اسفنج های رنگی(سبز، قهوه ای، سبز روشن)

8-    توپ های تنیس

9-    چسب مایع

دستور کار:

فتوسنتز شامل جذب نور خورشید توسط مولکول های کلروفیل و سپس تبدیل این نور به انرژی شیمیایی است. مجومعه این اتفاقات در اندامک هایی بنام کلروپلاست و سیستم های غشایی درون آنها بنام تیلاکوئید ها روی می دهد.

تنفس فرایندی برعکس فتوسنتز است که انرژی شیمیایی ذخیره شده را آزاد میسازد.

تنفس در اتدامک هایی بنام میتوکندری انجام می شود.

ATP مولکولی شامل سه بخش است:آدنین، ریبوز و سه گروه فسفات.

هنگامی که آدنین با ریبوز پیوند تشکیل می دهد، آدنوزین را ایجاد می کند. آدنوزین می تواند با سه گروه فسفات پیوند تشکیل داده و مولکولی پر انرژی بنام ATP را بوجود آورد. در صورتیکه دو گروه فسفات به آدنوزین متصل شوند، ADP ساخته می شود.

در چرخه تولید انرژی در کلروپلاست ها و میتوکندری ها، انرژی در مولکول های پر انرژیATP ذخیره می شود. اما در کدام بخش؟ در پیوندهای پر انرژی که بین گروه های فسفات وجود دارد.

این چرخه ATP/ADP انرژی لازم برای فرایندهای حیاتی سلول ها را در دسترس آنها قرار می دهد.هنگامیکه انرژی لازم است، پیوند بین ملکول های فسفات شکسته و انرژی آزاد می شود.

بدین ترتیب، انرژی و ADP ایجاد می شود. هنگامی که گروه فسفات آزاد می شود، ممکن است به ملکول دیگری در فرایندی بنام فسفوریلاسیون متصل شود و ATP را تشکیل دهد. آنزیم لازم برای این فرایند، ATP سنتتاز نامیده    می شود.

پس فتوسنتز، انرژی نورانی را به انرژی شیمیایی تبدیل و در ملکول های آلی ذخیره می کند و تنفس، این انرژی را آزاد می کند. وATP ملکول اصلی رابط این دو فرایند محسوب می شود.

دانش اموزان با ماژیک های نازک، علائم شیمیایی هر کدام از اجزای سازنده ATP/ADP را بر سطح لوبیاها نقاشی می کنند.

به این ترتیب هر لوبیا همانند یک ملکول شیمیایی عمل می کند.

¬     برای مثال لوبیای قرمز می تواند نشان دهنده ی کربن باشد.

¬     لوبیای سفید، هیدروژن را نشان می دهد.

¬     لوبیای چیتی، اکسیژن را نشان می دهد.

¬     لوبیای چشم بلبلی هم نیتروژن را نشان می دهد.

با کمک دانه های برنج نیز می توان پیوندهای ساده و دوگانه را نشان داد.

پس از آنکه دانه های لوبیا علامت زده شد، دانش آموزان می تواند با چیدن آنها در کنار همدیگر، ملکول های شیمیایی را بسازند. بهتر است لوبیاها را روی یک کاغذ طراحی بچسبانند.

برای درک مفهوم فتوسنتز، با کمک آب و خاک، گل درست کرده و به شکل بشقاب درآورید.

حالا کاغذی را که آماده کردید بر روی این بشقاب گلی بگذارید و کمی آب روی آن بریزید.

پس از چند روز، جوانه زدن لوبیاها را می توان مشاهده نمود.

بلافاصله پس از جوانه زدن، برگهای اولیه که به رنگ سبز کمرنگ هستند با جذب نور، پر رنگ تر شده و فتوسنتز انجام می دهند.

دانش آموزان با کمک اسفنج های رنگی و بریدن آنها بوسیله قیچی، شکل کلروپلاست را درآورند و با بریده های این اسفنج ها نیز تیلاکوئیدها را بسازند.

با نیمه های لوبیا نیز می توانید ملکول های ATP سنتتاز را در غشای تیلاکوئید ها نشان دهید.

با همین روش می توانید میتوکندری و تیغه های درونی و ملکول های آنزیم را نشان دهید.

با کمک توپ های تنیس، دانش آموزان می توانند اتصال یک فسفات به ADP و تولید ATP و برعکس را اجرا نمایند.

ارزیابی پایانی:

دانش آموزان باید بتوانند چرخهADP/ATP  را توضیح دهند.

آنها باید بتوانند رابطه مستقیم و غیر مستقیم میتوکندری و کلروپلاست را شرح دهند.

می توان برای هر سوال زمان و نمره ای را در نظر گرفت و بدین ترتیب مفاهیمی را دانش آموزان در این فعالیت فرا گرفتند، مورد ارزشیابی قرار می گیرد.

اولین تصاویر از جای پای لاروهایBranacle

هر ساله چسبیدن ارگانیسم های دریایی مثلbranacle به کشتی ها موجب خسارات میلیاردی در صنایع دریایی می شود.به همین منظور تحقیقاتی در دانشگاه Twente در زمینه تکثیر و رشدbranacle صورت گرفت تا دریابند که آنها چگونه به سطح کشتی ها می چسبند؟ این ارگانیسم دریایی، سیمانی پروتئینی می سازد و اثری که پس از چسبیدن به کشتی برجای میگذارد"جای پا" نامیده می شود. این جای پا حاوی مواد شیمیایی است که لاروهای دیگر را به سمت خودش جذب می کند. بنابراین اولین قدم برای تجمع و کلون شدن لاروها، جای پا است.به کمک نانوتکنولوژی اولین بار توانستند جای پا ها را اندازه گیری نمایند که در حدود 30میکرون بود. این کار با کمک میکروسکوپ اتمی(AFM) انجام گرفت. این میکروسکوپ، سطحی را جستجو کرده و اختلاف های موجود در ارتفاع نقاط مختلف سطح را بوسیله ی یک سوزن ظریف اندازه گیری می نماید.این روش جدید نه تنها قادر به مشاهده اجسام بسیار کوچک است بلکه قادر است در محیط های طبیعی نیز کارایی دارد. مثلاً در زیر دریاها! Branacle جاندارانی دوجنس هستند که ابعادی در حد سانتیمتر دارند و اسکلت کربنات کلسیمی دارند که مثل یک سپر عمل می کند. این اسکلت بیرونی مانند صدف دو کفه ای ها در هم قلاب شده و موجب اصطکاک زیادی بین آب و کشتی می شود. همین امر مصرف سوخت را بالا می برد. حذف این پوسته های کربنات کلسیمی از بدنه کشتی ها بسیار پرهزینه و مشکل است.

آنزیم های میوه ها!

آیا هرگز تا به حال به برچسب روی بسته های پودر های ژله توجه کردید که نوشته اند که آناناس تازه و یا یخ زده را در ژله استفاده نکنید!

 ما می خواهیم یک میوه تازه را درون ژله بگذاریم و ببینیم چه اتفاقی می افتد. بنظر شما چه اتفاقی ممکن است بیفتد؟
آنزیم هایی که در برخی میوه های گرمسیری وجود دارند، می توانند پروتئین ها را تجزیه کنند.

برای مثال، نرم کننده های گوشت دارای آنزیم پاپائین هستند که فیبرهای پروتئینی را تجزیه کرده و گوشت را ترد می کند.

پاپائین از میوه ای به نام پاپایا(papaya) تهیه می شود.

آناناس نیز دارای آنزیمی به نام بروملین(Bromelin) است.

مواد لازم:

1-     چهار لوله ی آزمایش

2-     آناناس تازه

3-     کمپوت آناناس

4-     ژله آناناس

5-     یخ

6-     آناناس منجمد شده

دستور کار:

¬                 با استفاده از چاقو، قطعات یکسانی از آناناس ببرید و آنها را در فریزر بگذارید تا منجمد شوند.

توجه داشته باشید که این قطعات را به اندازه ای ببرید که بتوانید آنها را براحتی درون لوله ی آزمایش بیندازید.

¬                 لوله های آزمایش را برچسب بزنید(از شماره 1تا 4)

¬                 پودر ژله را در آب جوش ریخته و خوب هم بزنید و سپس 3 میلی لیتر از این مایع ژلاتینی را در هر چهار لوله بریزد.

¬                 در لوله اول، چند قطعه از آناناس تازه را بیندازید.

¬                 در لوله دوم، چند قطعه آنانس کمپوت شده را بیندازید.

¬                 در لوله سوم و چهارم، هم آناناس تازه و هم آناناس کمپوت شده بیندازید.

¬                  لوله شماره 4 بعنوان کنترل بوده و فقط حاوی ژلاتین است.

¬                 لوله های 1تا3 را خوب تکان بدهید تا آناناس ها با مایع ژلاتین مخلوط شوند.

¬                 هر چهار لوله را در آب یخ بگذارید.

¬                 هر ده دقیقه یکبار به لوله ها سر بزنید تا بفهمید که مایع ژلاتین سفت شده یا خیر.

¬                 وقتی لوله شماره چهار حالت ژله ای پیدا کرد، هر چهار لوله را از آب یخ خارج کرده و مقایسه کنید.

¬                 مشاهدات خود را یادداشت کنید.

نتایج:

1-     ژلاتین و آناناس تازه

2-     ژلاتین و آناناس  کمپوت شده

3-     ژلاتین و آناناس منجمد

4-     ژلاتین

 سوالات:

1-     چرا فقط در لوله ی شماره4 ژلاتین تشکیل شده است؟

2-     چرا در لوله های مختلف، نتایج مختلفی دیده می شود؟

3-     به هنگام تهیه کمپوت، چه تغییراتی در بروملین اتفاق می افتد؟

4-     چه کاری می توانید انجام  دهید تا با استفاده از آناناس تازه هم، بتوانید ژلاتین بسازید؟

5-     آزمایش طراحی کنید که دمای مناسب را برای عملکرد بهینه ترد کننده ی گوشت، بیابید؟

قابل توجه معلم:

ما معمولاً این آزمایش را هنگامی انجام می دهیم که بخواهیم آنزیم های گوارشی و دمای مناسب برا ی عمل آنها را بررسی نمائیم.

دانش آموزان دوست دارند در مورد بیوشیمی چیز هایی که میخورند، بیشتر بدانند.

نکاتی که آزمایش را آسانتر میکند:

تهیه کردن ژلاتین: یک بسته ژلاتین را در یک لیوان یزرگ آب گرم بریزید. این ماده را برای سه گروه از دانش آموزان می توانید استفاده نمائید. قبل از ورود دانش آموزان، این ماده را در آب گرم نگه دارید.

آناناس را بصورت ورق ورقه ببرید تا استفاده از آن آسانتر باشد.

از ژله آناناس لذت ببرید!

موفق باشید

تهیه کننده: شریفی زاده- دبیر زیست شناسی گرگان

جدول حروف متقاطع

ساختمان سلول و اندامکهای درون سلولی

اهداف:

دانش آموزان در پایان این فعالیت:

1. ترجمه فارسی لغات و افعال جدیدی که در جملات زیر بکار رفته را یاد می گیرند.
2. دانش آموزان باید پس از آموختن معانی لغات، یک جمله انگلیسی را به یک جمله فارسی روان ترجمه نموده و با این کار ضمن تقویت فن ترجمه، مطالب درسی مربوط به سلول و کار اندامک ها را نیز به طور پایدار یاد  می گیرند.
3. جواب سوالات بصورت نامنظم و درهم در پایان، آورده شده است. این کار کمک می کند تا دانش آموزان ترجمه درست و روانی از سوال انجام دهند تا بتوانند با توجه به آموخته های قبلی خود، پاسخ صحیح را از بین پاسخ های درهم انتخاب نمایند.
4. در پایان، دانش آموزان علاوه بز آموختن کار هر اندامک، املای انگلیسی این اندامک ها را نیز یاد می گیرند.

معلم از دانش آموزان می خواهد که جداول مشابهی را بصورت فارسی و انگلیسی برای موضوعات درسی بعدی تهیه و در کلاس ارائه کنند.

سوالات جدول:

          ¬ستون افقی

1.       موجب می شود تا سلول های گیاهی شکل منظمی داشته باشند.

2.       معروف ترین مونو ساکارید طبیعت و سوخت اصلی سلولهای بدن

3.       کارخانه بسته بندی و صادرات مواد به بیرون سلول

4.       محلی که پروتئین در آنجا ساخته می شود.

5.       پرده ای که محتویات سلول را از محیط بیرونی جدا می کند.

6.       ماده ی محکمی که دیواره سلولی گیاهان، از آن ساخته می شود.

7.       فضایی که بین سلولها وجود دارد....................نامیده می شود.

8.       شبکه ای از لوله ها و کیسه های غشایی که به پوشش هسته نیز ارتباط دارد.

9.       فضای بیرون سلول را می نامند.

10.    ترکیبی از آب، پروتئین و مواد دیگر که درون سلول را پر میکند.

11.    موادی که توسط ریبوزوم ها ساخته می شوند.

12.    موتور تولید کننده انرژی برای سلول است.

¬ستون عمودی

13-کیسه های که پر از آنزیم هستند.

14- بزرگترین اندامک در سلولهای گیاهی که پر از مایع است.

15- ساختارهایی درون سلول که کار و نقش ویژه ای دارند.

16- ترکیبی از پروتئین و DNA که بصورت رشته های بسیار نازک در هسته یافت میشود.

17- لوله هایی از جنس پروتئین که در ساختن اسکلت سلولی نقش دارند.

18-  شبکه اندپلاسمی که در روی آن دانه های ریبوزوم نچسبیده باشد.

19- شبکه اندپلاسمی که روی آن را دانه های ریبوزوم پوشانده اند.

20- اسیدهای نوکلئیک(هسته ای) که در ریبوزوم ها نیز وجود دارند.

21-مخفف عبارت شبکه اندوپلاسمی زبر به صورت انگلیسی..........نوشته می شود.

22- اندامکی که در سلولهای جانوری وجود دارد و در تقسیم سلولی نقش مهمی دارد.

23- اسید نوکلئیکی که در ساختمان کروموزوم ها وجود دارد.

24- بزرگترین اندامک سلول که فعالیت های سلول را کنترل می کند.

http://www.ParsiBlog.com/PhotoAlbum/ebijokar/jadval.JPG

کلید درهم ریخته شده جدول!!!

Cellwall,Glucose,Golgi,Chromatin,Tubules,Smooth,Rough,RNA,RER Organelle,Protein,Extracellular,Mitochondrion,Ribosomes,DNA,Vacuole, ,Lysosomes,Centriole,Cytoplasm,Membrane,Cellulose,Inter,Nucleus,

 Endoplasmic Reticulum,

تهیه کننده: شریفی زاده- دبیر زیست شناسی

شمع های روشن کریسمس!

نوع واکنش شیمیایی: اکسیداسون

مواد لازم:

1-     نیترات پتاسیم یا نیترات سدیم

2-     بشر کوچک

3-     هم زن شیشه ای

دستور کار:

1- یک قاشق پر از نیترات پتاسیم یا نیترات سدیم را در 20میلی لیتر آب درون یک بشر کوچک حل می کنیم و با کمک هم زن شیشه ای کاملاً آنرا هم می زنیم تا هیچ ذره جامدی در محلول مشاهده نشود.

2-  یک قاشق دیگر از نمک فوق را دوباره اضافه می کنیم و خوب هم می زینیم تا جائیکه محلول، اشباع شده و مقداری ذرات جامد در ته ظرف جمع شود.

3- یک صفحه کاغذ تمییز را برداشته و با مداد تصویر یک شمع روشن را روی آن رسم می کنیم. حالا میله هم زن شیشه ای را در محلول اشباع زده و روی نقاشی رسم شده، می کشیم.

سعی کنید خطوط را با کمک هم زن آغشته به محلول، ضخیم کنید.(در این مورد، خسیس نباشید!)

حالا صفحه کاغذ را در یک آون می گذاریم تا خوب خشک شود. البته قبل از اینکه کاملاً خشک شود، محلی را که طرح خودتان را از آنجا شروع کردبد، با مداد یک نقطه بگذارید.

4-    

محل شروع رسم کردن شمع

در این مرحله به دانش آموزان این صفحه کامل شده را نشان دهید و به آنها بگوئید که نقطه شروع را با کبریت روشن کنند.

حالا شمع روشن می شود!

در تاریخ 27/8/87 اولین جلسه کمیته برگزاری نمایشگاه تخصصی برگزار گردید و تصمیمات زیر اتخاذ گردید.

1- برگزاری نمایشگاهی از دست ساخته های دانشآموزان با موضوع آزاد در زمینه های زیست شناسی

2- برگزاری مسابقه مقاله نویسی در بخش جنبی نمایشگاه با عناوین 1- ام.اس و چشم انداز آینده ی آن

                                                                                      2- آلزایمر علل و عوارض

                                                                                      3- سرطان، علت و راه درمان

                                                                                       4- بیماری های قلب

                                                                                       5- حرکت در گیاهان

                                                                                      6- نانو و پیوند اعضاء 

اعضای کمیته : خانم ها پروانه فانی- رفیعه دائی اوغلی- ملیکه جعفری

                   آقایان محمودرضا نظری - سید محسن حسینی

به حول و قوه الهی اولین نشت گروه آموزشی زیست شناسی به صورت کمیته های تخصصی در تاریخ 27/8/87 در دبیرستان نمونه قندهاری برگزار گردید.

ابتدا سرگروه محترم ضمن خوش آمد گوی به همکاران، و قدر دانی از سرگروه سال قبل، برنامه کاری گروه در سال تحصیلی جدید را به اطلاع همکاران رساند سپس طبق برنامه قبلی کمیته های تخصصی را تشکیل و فعالیت کمیته ها به همراه اعضا و سرگروه ها، رسماً آغاز شد.

که گزارش کار هر کمیته متعاقباً اعلام می گردد.

همکاران گرامی برای درخواست کتاب مهارت های آزمایشگاه زیست شناسی به گروه های آموزشی متوسطه شخصاً مراجعه و ثبت نام نمایند.

همه روزه از ساعت 8 الی 12     - آقای حمید نجفی کارشناس گروه های آموزشی- 

روزهای دوشنبه از ساعت 8 الی 12 - سرگروه آموزشی و یا خانم کاویانی        

لطفاً هزینه ی خرید کتاب را نیز به همراه داشته باشید.

 با تشکر