کانون آموزش زیست شناسی گرگان

• در مرحله دوم هر رشته، که حدود اردیبهشت ماه هر سال برگزار می شود، از پذیرفته شدگان مرحله اول، حدود 40 نفر پذیرفته می شوند. این افراد موفق به کسب مدال شده اند و برای تعیین آنکه رنگ مدال هر فرد چه باشد، در دوره تابستانه المپیاد موردنظر ( مرحله سوم) به رایگان ثبت نام می کنند.

مزایای قبولی در مرحله دوم :

• کسب حداقل یک مدال برنز و حداکثر یک مدال طلای المپیاد ایران.
• عضویت در بنیاد ملی نخبگان.
• دعوت های متوالی از شما، برای حضور در اردوها، همایش ها و نشست های مختلف با حضور مسئولین کشوری
• دریافت حقوق ماهیانه از بنیاد ملی نخبگان تا زمانی که مشغول به تحصیل هستید.
• دریافت وام مسکن بنیاد ملی نخبگان به ارزش پانصد میلیون ریال.
• درصد کمکی کنکور برای حضور در رشته المپیادی تان در دانشگاه.
• امکان دریافت بورسیه های تحصیلی از دانشگاه های معتبر دنیا، بدون نیاز به خرج هزینه.
• امکان تدریس در رشته المپیادی تان در موسسات، مدارس و کلاس های خصوصی.

مراحل و مزایای المپیاد :

هر المپیاد، از شروع تا انتخاب تیم چند نفره ملی، شامل حدوداً 4 مرحله است.

در مرحله اول که حدود بهمن ماه هر سال برگزار می شود، و چیزی بین 10 تا 20 هزار نفر شرکت کننده دارد، حدود 1000 نفر پذیرفته می شوند. تنها پذیرفته شدگان مرحله اول می توانند در مرحله دوم شرکت کنند.

شرایط شرکت در مرحله اول:

 معدل کل زیست سال اول و دوم از 16 کمتر نباشد.

به محتوای کتب فیزیک و شیمی و ریاضی متوسطه نیز تسلط کافی داشته باشد.

10درصد سوالات به زبان انگلیسی است.

پاسخ های نادرست نمره منفی دارد.

برگزیدگان مرحله اول400تا600نفر خواهند بود که در بهار سال بعد مرحله دوم را امتحان میدهند.

مزایای قبولی در مرحله اول :

• تقدیر از دانش آموز، توسط مدرسه، شورای شهر یا استانداری.
• شرکت در یکی از بزرگترین آزمون های علمی ایران با هزینه اندک.
• آماده شدن برای شرکت در کنکور سراسری ایران.
• درج قبولی در رزومه تحصیلی.
• امکان تدریس در رشته المپیادی تان در بعضی موسسات، مدارس و کلاس های خصوصی.
• تقویت زبان انگلیسی و قدرت استدلال و درک مفهومی مطالب درسی

با توجه به این که در استان گلستان نیز مانند بسیاری از استان های دیگر، تنها برخی مدارس خاص و آن هم به صورت غیرسازمان یافته و بدون برنامه ریزی و با استفاده نادرست از مدرسان کنکور، اقدام بر برگزاری کلاس‎های آمادگی المپیاد می شود، آمار قبولی بسیار پایین و در حد صفر بوده است و تنها برخی از دانش آموزان مستعد و باهوش با صرف وقت و هزینه زیاد و با زحمت فراوان و مطالعه منابع و کتب متعدد موفق به قبولی در مرحله اول می شوند که متاسفانه هیچ کدام نیز در مرحله دوم پذیرفته نمی شوند!

انجمن علمی معلمان گلستان با هدف شناسایی دانش آموزان علاقمند و مستعد بویژه در سطح مدارس عادی برای اولین بار در سال 1389 اقدام به تشکیل دوره های آمادگی المپیاد زیست شناسی نموده است.

پس از آشنایی مختصر با المپیاد زیست شناسی، به برخی از اهداف و مزایای شرکت در دوره های آمادگی المپیاد اشاره میشود:

اهداف :

سلام دوستان

قرار امروز در جشنواره زیست فناوری که در تهران برگزار بشه شرکت کنم امیدوارم مطالب جالبی داشته باشه تا بتونم برای شما ارائه کنم.

چگونه توان تفکیک میکروسکوپ را افزایش دهیم:

کاهش مقدار عددی از قدر مطلق     å     می تواند موجب بهبود یا اصطلاحاً افزایش توان تفکیک میکروسکوپ شود .برای کم کردن مقدار     å     دو امکان وجود دارد : یا    ( صورت کسر ) کاهش یابد یعنی از طول موج های کوتاهتر استفاده شود ویا آن که       NA=n sin  ( مخرج کسر ) بزرگ شود . با توضیحات بعدی مشخص می گردد که امکان بزرگ کردن N.A و به عبارت دیگر میزان تغییرات آن محدود و نزدیک به 6/1 – 9/0 است. به همین دلیل عملاً راه اصلی کاهش å ودستیابی به توان تفکیک بهتر ، به کارگیری طول موج های کوتاهتر ، مثلاً پرتوهای بنفش یا فرابنفش است.

شماره مدخل، زاویه گشودگی یا میزان کارآیی ابژکتیو:

مقدار N.A یا n=sin را شماره مدخل یا میزان کارآیی ابژکتیو نامند.

در رابطه n NA=n sin  ، ضریب شکست محیط شفاف که با جنس محیط واقع بین جسم  و ابژکتیو بستگی دارد . به عنوان مثال : ضریب برخی محیط‌های شفاف که معمولا در مشاهدات میکروسکوپی مورد استفاده قرار می‌گیرد به شرح زیر است :

جدول فوق نشان می دهد که تغییرات n  ، محدود واز حدود 66/1-1 است.

تشکیل تصویر در میکروسکوپ عدسی اول ( OB     ) با فاصله کانونی در حدود چند میلی متر از شیئی مورد نظر تصویر حقیقی و بزرگتر به دست می آورد. بدین ترتیب آن را عدسی شیئی یا ابژکتیو گویند . عدسی دوم ( OC     ) با فاصله‌کانونی در حدود چند سانتیمتر که حکم ذره بین را دارد قادر است این تصویر را بزرگتر ( عدسی چشمی یا اکولر )

    ، نیم زاویه مخروط‌روشنایی است. مجموعه پرتوهای پراش‌یافته و نیز پرتوهایی که مستقیماً از جسم می‌گذرند  و وارد ابژکتیو می شوند مخروط روشنایی را به وجود می آوردند.

همان طور که شکل بالا نشان می‌دهد ، از پرتوهای رسیده از جسم ، تنها بخش کوچکی که سازنده مخروط روشنایی (Illumination cone) است وارد ابژکتیو می‌شوند . زاویه رأس مخروط‌روشنایی را با نمایش α   می‌دهند.

 یا sin     آن به عنوان یکی از شاخص‌های میزان کارآیی هر ابژکتیو در نظر گرفته می‌شود. در مثلث قائم الزاوی? ABC    ،       است . یعنی a شعاع عدسی ابژکتیو و بنابراین ، با قطر آن CD نسبت مستقیم دارد.

می دهد از توان تفکیک دستگاهی که فاصله µ 200 را به عنوان کوچکترین فاصله بین دو نقطه تشخیص      می دهد بیشتر است . با استفاده از معادله آبه(Abbes equation) توان تفکیک وسایل‌نوری، حتی چشم را می‌توان محاسبه نمود:                             

در رابطه فوق å ، قدر مطلق توان تفکیک ، عدد 61/0 ، مقدار ثابت محاسبه شده رابطه و   ، طول موج نور     ( رنگ یا طیف ) به کار گرفته شده برای رؤیت جسم است.

( به عنوان مثال طول موج نور سفید 500-550nm ، پرتوهای بنفش حدود350-400nm وپرتوهای قرمز حدود 700-750nm می باشد ) .

برای محاسبه NA از رابطه NA= n sin استفاده می شود . در این رابطه n ، ضریب شکست محیط شفاف

( حد فاصل بین جسم و اولین عدسی ابژکتیو را که می تواند هوا یا مایع باشد ، محیط شفاف نامند ) است.

   ، نیم زاویه مخروط روشنایی یا نیم زاویه مدخل گشودگی است.

یا sin آن به عنوان یکی از شاخص‌های میزان کارآیی هر ابژکتیو در نظر گرفته می‌شود. در مثلث قائم الزاوی? ABC،  است . یعنی a شعاع عدسی ابژکتیو و بنابراین ، با قطر آن CD نسبت مستقیم دارد.

می دهد از توان تفکیک دستگاهی که فاصله µ 200 را به عنوان کوچکترین فاصله بین دو نقطه تشخیص      می دهد بیشتر است . با استفاده از معادله آبه(Abbes equation) توان تفکیک وسایل‌نوری، حتی چشم را می‌توان محاسبه نمود:                             

در رابطه فوق å ، قدر مطلق توان تفکیک ، عدد 61/0 ، مقدار ثابت محاسبه شده رابطه و   ، طول موج نور     ( رنگ یا طیف ) به کار گرفته شده برای رؤیت جسم است.

( به عنوان مثال طول موج نور سفید 500-550nm ، پرتوهای بنفش حدود350-400nm وپرتوهای قرمز حدود 700-750nm می باشد ) .

برای محاسبه NA از رابطه NA= n sin استفاده می شود . در این رابطه n ، ضریب شکست محیط شفاف

( حد فاصل بین جسم و اولین عدسی ابژکتیو را که می تواند هوا یا مایع باشد ، محیط شفاف نامند ) است.

  α  ، نیم زاویه مخروط روشنایی یا نیم زاویه مدخل گشودگی است.

روش اندازه گیری ابعاد خطی نمونه با استفاده ازگراتیکول    (Graticule)

گراتیکول صفحه شفاف ومدوری است که به روش عکسبرداری خطوطی با فواصل مشخص و برابری را روی آن ایجاد می کنند . این وسیله در داخل عدسی چشمی قرار داده می شود و هنگام قرار دادن آن باید دقت کرد که اثر انگشت بر روی آن نیفتد . گراتیکول انواع مختلفی دارد ممکن است به صورت خطی و به تعداد     100 یا 200 بخش مساوی تقسیم شده باشد ویا به صورت مربع باشد. در هریک از موارد می باید اندازه فواصل خطوط آن و یا اندازه مربع های شبکه برای هر یک از ابژکتیوهای میکرسکوپ جداگانه محاسبه شود.

برای محاسبه گراتیکول از خط‌کش میکرومتری که لام مخصوص این کار است استفاده می شود. این لام دارای اندازه‌های مشخصی است که به روش عکـس‌برداری تهیه شده است .لام میـکرومتری نیـز دارای انواع مختلـفی می باشد . ممکن است به صورت لامهای 5 میلی متری و یا 10 میلی متری موجود باشد . در لام های 10 میلی متری معمولا 10 قطعه 1 میلی متری وجود دارد که هر یک از قطعه ها به ده قطعه کوچک 1/0 میلی متری تقسیم بندی شده است . در لام های 5 میلی متری معمولا 5 قطعه 1 میلی متری وجود دارد و هر قطعه خود به صد قسمت تقسیم شده است . بنابر این ، اندازه هر درجه بسیار کوچک mm 0/01 یا   10 خواهد بود . با این لام یا خط کش میکرومتری که اندازه هر درجه آن مشخص است می توان اندازه صحیح هر یک از قطعات گراتیکول را در ابژکتیوهای مختلف پلاتین میکروسکوپ به طور جداگانه محاسبه نمود .جهت این کار می باید لام میکرومتری را بر روی صفحه پلاتین میکروسکوپ قرار داده  و با پیچ های میزان صفحه میکروسکوپ اعداد صفر گراتیکول و لام میکرومتری را بر هم منطبق نمائید . سپس ببینید چه درجه ای از درجات کوچک لام میکرومتری بر چه درجه ای از درجات کوچک گراتیکول مطابقت دارد .آن دوعدد را یادداشت نمائید و چون اندازه هر درجه کوچک لام میکرومتری بر حسب میکرون مشخص است بنابراین ، به راحتی می توان اندازه گراتیکول را در هر بزرگنمایی خاص دقیقا تعیین نمود . برای مثال اگر در بزرگنمایی 40 × یک درجه کوچک لام میکرومتری بر 100 کوچک گراتیکول منطبق شود واندازه هر درجه کوچک لام میکرومتری برابر با mm  0/01 باشد بنابراین ، اندازه هر درجه ک گراتیکول برابر با  1 خواهد شد ( یعنی 10)ان طور که قبلا شرح داده شد ، درشتنمایی ابژکتیو با فاصله کانونی آن نسبت عکس دارد بنابراین هر چه درشتنمایی بیشتر شود ، فاصله ابژکتیو با جسم کم شده ، مخروط روشنایی کوتاه می گردد و  به 180^o  نزدیک می شود. اما هرگز در رؤیت واضح ، ابژکتیو با جسم مماس نمی‌شود .

اگر به فرض ابژکتیو با جسم مماس باشد، 180^o  =    و 90^o  = و خواهد شد . بنابر این ، از نظر تئوری ( نه در جریان رؤیت میکروسکوپی) حداکثر مقدار   خواهد بود. با این توضیحات ، تغییرات مقدار  نیز چندان وسیع نیست و در رابطه  حداکثر مقدار ممکن NA ،          6/1 = 1  6/1 خواهد بود. از آنجا که میزان تغییرات NA حدود 6/1- 1 می شود ، راه مناسب افزایش توان تفکیک میکروسکوپ، همان استفاده از طول موج‌های کوتاهتر است.

در میکروسکوپ‌های نوری با استفاده از نورسفید ، توان تفکیک حدود 2500nm یا µ0.25  است.وقتی از    نورتک رنگ مثل بنفش با طول موج حدود = 4000 A⁰    استفاده شود ، توان تفکیک به 170nm  یا  µ 0.17 ، بهبود می یابد.

در میکروسکوپ جهت وضوح تصویر علاوه بر بزرگنمایی ، قدرت تفکیک مورد نظر است که این وضوح بستگی به کیفیت عدسی‌های به کار رفته ( از نظر جنس و تراش آن ) دارد.

دو نوع اندازه گیری ( میکرومتری ) به کمک میکروسکوپ امکان پذیر است که در مطالعات سلولی کاربرد فراوانی دارند یکی اندازه گیری ابعاد خطّی به کمک گراتیکول(خط‌کش مدرجی که در عدسی چشمی قرار داده می‌شود) و دیگری شمارش سلولی در حجم معلوم مایع که توسط شمارش کننده مانند هموسیتومتر انجام می‌شود ( شمارش گلبول های قرمز وسفید وپلاکت خون ).

انواع ابژکتیو    (ive)

ابژکتیوهارا از نظر طرز به کارگیری، وضع عدسی‌های درونی و همچنین کاربردی که دارند به گروه‌های مختلف تقسیم می‌کنند.

1- انواع ابژکتیو از نظر روش به کارگیری

دو نوع ابژکتیف خشک و ایمر سیون در نظر گرفته می شود. وقتی محیط شفاف بین جسم و ابژکتیو (فاصله فرونتال) هوا یا گاز باشد، ابژکتیو را اصطلاحاً خشک می‌نامند و اگر این فاصله به وسیله مایعی (آب، گلیسیرین، روغن سدر، آلفابرمونفتل) پُرشود ابژکتیو را ایمرسیون می‌گویند . در درشت نمایی‌های بالا که به نور بیشتری نیاز است، از شرایط ایمرسیون استفاده می‌شود که ضمن آن مایع موجود در فاصله فرونتال کار یک عدسی محدب را انجام می‌دهد وپرتوهای نوری را همگرا کرده، به ابژکتیو می‌رساند و به این ترتیب از هدررفتن پرتو جلوگیری  می شود .

2- انواع ابژکتیو بر حسب ترکیب وکارآیی عدسی‌ها

بر حسب نوع وکار آیی عدسی‌ها ، انواع مختلفی از ابژکتیو شناخته می شود :

الف- ابژکتیوآکروماتیک: انواع مختلف شیشه، ازنظر میزان پراش، در رنگ های مختلف با یکدیگرتفاوت دارند. در ابژکتیو های آکروماتیک عدسی هایی را که از نظر ترکیب شیشه های مختلف ایجاد شده اند به صورت مجموعه هایی دوتایی (مقعر، محدب) به کار می‌گیرند.

در این ابژکتیو ها با استفاده از ترکیب عدسی‌های دارای جنس وتحدب متفاوت ( عدسی‌های مقعر ومحدب) ، پرتوهای قرمز وآبی را در یک کانون جمع‌آوری کرده و از مجموعه‌ی آنها ، طیف سبز مایل به زرد را می‌رساند ، که در چشم بیشترین حساسیت را ایجاد می‌کند .این نوع عدسی‌ها را عدسی‌های دارای سیستم دوتایی می نامند.

ب- ابژکتیوآپوکروماتیک: در این ابژکتیوها ترکیب عدسی‌های مختلف به نحوی است که مجموعه‌ای ازطیف های عکسبرداری های میکروسکوپی مناسب اند و درمیکروسکوپ‌های دقیق‌تر کاربرد دارند .

 مقایسه عبور پرتوهای نوری، از محل پُرشده از روغن ایمرسیون(سمت راست) و هوا (سمت چپ) که در نتیجه‌ در حالت عبور از روغن ایمرسیون پرتوهای بیشتری وارد ابژکتیو می‌شوند. (چون به خط عمود نزدیکتر می‌‌شوند)                                                       

ادامه دارد

فلوئورین(Fluorine    ): برای ساختن هر دو نوع عدسی فوق استفاده می گردد.

کوارتز(Quartz    ): مرغوبترین عدسی را از آن می سازندکه در میکروسکوپ های فرابنفش استفاده می شود.

جنس عدسی های شیئی در دو استاندارد تهیه و تولید می گردد: عدسی‌های پلان آکرومات عدسی‌های نیمه پلان آکرومات.

در عدسی های پلان آکرومات میدان میکروسکوپی یکنواخت بوده و ذرات اطراف دیواره میدان تا وسط آن به وضوح قابل رؤیت است و از نظر دید در یک سطح به چشم می‌خورد.

در عدسی نیمه پلان به عکس، چنانچه در وسط میدان دید تنظیم گردد، ذرات اطراف میدان، قابل مشاهده نیشتند.

درعدسی‌های ابژکتیو ، هرچه میزان درشتنمایی بیشتر شود، عدسی ها ریزتر و فاصله کانونی آنها کمتر می‌شود. لذا درشتنمایی آنها را به صورت         ،      ،      ، .

انواع عدسی های شیئی از نظر شکست نور و تشکیل تصویر :

1-عدسی‌های کروی:از حیث تعریف عدسی کروی، محیطی است شفاف با ضریب شکست بی از محیط خارج که بوسیله یک یا دو سطح کروی احاطه می‌شود.

کتهک هرگاه دو سطح محدودکننده، متقاطع باشندعدسی را همگرا(دو کوژ) و در غیر اینصورت مقعر(دو کاو) گویند.

ویژگی تصویر در عدسی‌ همگرا: همیشه از یک جسم تصویر حقیقی و معکوس تشکیل می‌دهد به جز در مواردی که جسم در فاصله کانونی قرار گیرد که در این صورت تصویر مجازی، مستقیم و بزرگتر از جسم است.

ویژگی تصویر درعدسی واگرا: جسم در هر جا قرار گیرد، تصویر مجازی، مستقیم و کوچکتر از جسم می‌باشد.

قدرت همگرایی عدسی: برحسب دیوپتری قدرت همگرایی عدسی ، مساوی با عکس فاصله کانونی است.

قدرت عدسی همگرا(محدب) مثبت ولی قدرت عدسی واگرا(مقعر) منفی در نظر گرفته می شود.

2- عدسی های استوانه‌ای: عدسی‌هایی هستند که تصویر یک نقطه نورانی در آنها یک نقطه نیست بلکه به شکل خطی است. کانون این گونه عدسی ها به جای یک نقطه یک خط موازی با محورنوری به نام « خط کانونی» است .

عدسی‌های استوانه‌ای نیز همانند عدسی‌های کروی به دو گروه، همگرا و واگرا تقسیم می‌شوند.

3- عدسی‌های مجموعه(سیستم آستگمات): اینگونه عدسی ها از ترکیب عدسی‌های کروی و استوانه‌ای ساخته می‌شوند. هر سیستم آستیگمات دارای دو خط کانونی عمود برهم است.

انواع ابژکتیو ازنظرنوع بکارگیری:

الف) خشک       ب) ایمرسیون

انواع ابژکتیو ها برحسب ترکیب و کارآیی آنها:

 الف) ابژکتیو آکروماتیک

ب) ابژکتیو آپوکروماتیک

درشتنمایی ابژکتیو: نسبت اندازة تصویر به اندازة جسم را گویند.

درمیکروسکوپ های الکترونی چون به جای امواج الکترومغناطیسی نور، از امواج‌الکترونی استفاده می‌شود، نمی‌توان از عدسی های شیشه‌ای استفاده کرد زیرا دراثر انرژی الکترون، ذوب خواهند شد.برای غلبه بر این مشکل از عدسی‌های مغناطیسی استفاده می‌شود.

و طبیعتاً نوع و نحوه‌ی‌تهیه نمونه و یا نوع مواد برای رنگ‌کردن نمونه‌ها و قطر برش‌ها، متفاوت خواهد بود.

ادامه دارد